BAVO
Brussel, 10 juni 2015
Gepubliceerd in Brussel Deze Week en op brusselnieuws.be
AAN RUDI VERVOORT, MINISTER-PRESIDENT VAN DE
BRUSSELSE GEWESTREGERING
Betreft: gebrek democratische inspraak over gevangenisdorp
Haren
Geachte Minister-President,
De gevangenis van Haren beroert de gemoederen van de inwoners van Brussel. Terecht, want het gevangenisdorp in Haren is zonder voorgaande in België. Niet minder dan 8 strafinstellingen worden op één terrein samengebracht, voorzien in niet minder dan 1130 plaatsen voor zowel verdachten, veroordeelden, uit handen gegeven jongeren én geïnterneerden.
In het kader van de aanvraag stedenbouwkundige vergunning door Cafasso NV wint het Brussels Gewest naar goede gewoonte advies in bij de steden en gemeenten. Stad Brussel maakte hiertoe het volledige aanvraagdossier openbaar en organiseerde op 20 mei 2015 een openbare zitting van de overlegcommissie in de theaterzaal van Casino Viage.
Groot was de verwondering van velen toen Schepen Geoffrey Coomans de Brachène, voorzitter van de overlegcommissie, liet verstaan dat de Stad Brussel enkel stedenbouwkundige kwesties in overweging neemt. Het betreft de lokale bevoegdheden zoals buitenaanleg, ontsluiting, toegangswegenis, parkeerinfrastructuur, aansluiting openbaar vervoer, enzovoorts.
De presentatie van de architect van BURO II maakte duidelijk wat het onderwerp van discussie was: het publiek kreeg een beeld te zien waar het gevangenisdorp in Haren gereduceerd was tot een witte vlek omringd door groene stippen en vloeiende lijntjes.
Schepen Coomans de Brachène stelde dat bezwaren aangaande federale kwesties, zoals het penitentiaire vraagstuk en de bouw van overheidsinfrastructuur, gericht moeten worden naar het federaal bestuursniveau. Idem dito werd gevraagd gewestelijke kwesties, zoals territoriale ontwikkeling en bodembestemming, te richten aan het gewestelijk bestuursniveau.
Het democratisch overleg in Casino Viage bood geen plaats voor een discussie over de impact van het gevangenisdorp op de toekomst van de noordelijke grensregio van Brussel (welke meer en meer desintegreert) én evenmin over de impact ervan op de toekomst van de gedetineerden (wiens kansen op resocialisatie belachelijk gemaakt worden).
Aangenomen dat de Stad Brussel de bezwaren geuit op woensdag 20 mei zal trancheren op basis van de relevantie tot de stedenbouwkundige inbedding, verzoeken wij u aan te geven waar, hoe en wanneer de geëngageerde Brusselaar dan wél terecht kan met bezwaren die verder gaan dan lokale kwesties.
Geachte Minister-President, wij kunnen moeilijk aanvaarden dat de invulling van een zone van openbaar nut en het aanboren van de laatste grondreserve niet gebeurt zonder eerst de Brusselse bevolking – gedetineerden incluis – aan het woord te laten.
Hiermee komen we tot een tweede verzoek.
In de overlegcommissie rond het gevangenisdorp Haren in Casino Viage ontbreekt één partij: de gedetineerden. De commissie weegt pro’s en contra’s af zonder de primaire gebruiker van het toekomstige gebouw te consulteren. Over de rug van gedetineerden wordt gegoocheld met mooie woorden over humane detentie zonder dat zij de kans krijgen om te antwoorden.
Evenmin worden families en vrienden van gedetineerden gehoord. Detentieschade valt niet alleen de gedetineerde te beurt, maar ook het sociale netwerk rondom – al is het maar door lange reistijden en ongemakkelijke bezoeken. Er is weinig reden om ook familie en vrienden van gedetineerden niet te betrekken in het overleg rond het gevangenisdorp.
Het monddood maken van gedetineerden in het ontwerpproces druist in tegen de geest van de Basiswet 2005. Professor Lieven Dupont, auteur van de Basiswet, sprak voor de Kamercommissie Justitie op 2 februari 2001 de woorden: “Wil men mensen [hij sprak over gedetineerden] responsabiliseren dan moet men ze respecteren en betrekken bij de besluitvorming met betrekking tot de beslissingen die hen aanbelangen.”
In de toekomst zal een slordige 11% van de gehele gevangenispopulatie in België naar Haren overgebracht worden. Wij vragen u, Minister-President, om gedetineerden én hun families publiek aan het woord te laten over het ontwerp voor het gevangenisdorp in Haren.
Hoogachtend,
Gideon Boie
